Niềm tự hào! Thành phố Đà Lạt sau 49 năm giải phóng.

Thành phố Đà Lạt được ghi nhận hình thành từ năm 1893, thời điểm bác sĩ Alexandre Yersin lần đầu tiên đặt chân đến cao nguyên Lâm Viên.
Năm 1897, Toàn quyền Paul Doumer quyết định tìm kiếm một địa điểm để xây dựng trạm nghỉ dưỡng dành cho công chức và binh lính Pháp ở Đông Dương. Nhận được thư riêng của Paul Doumer, Alexandre Yersin đã đề nghị chọn cao nguyên Lâm Viên, nơi có khí hậu tương tự như vùng ôn đới châu Âu. Cuối tháng 3 năm 1899, đích thân Toàn quyền Paul Doumer cùng bác sĩ Yersin đã đến cao nguyên Lâm Viên để khảo sát và quyết định triển khai thực hiện dự định ban đầu.

Từ giữa thập niên 1910, công cuộc kiến thiết thành phố thực sự bắt đầu và ranh giới của Đà Lạt cũng được xác định về mặt pháp lý khi Hội đồng nhiếp chính triều đình Huế thông báo Dụ thành lập thị tứ Đà Lạt ngày 20 tháng 4 năm 1916. Trong vòng 30 năm, nhờ những bản quy hoạch của các kiến trúc sư Ernest Hébrard và Jacques Lagisquet, một thành phố xinh đẹp với những biệt thự, công sở, trường học, khách sạn... đã hình thành. Vào năm 1945, Đà Lạt đã là một đô thị hơn 25 ngàn dân, giữ vai trò một trung tâm giáo dục quan trọng và một thành phố du lịch hấp dẫn. 
Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, Lâm Đồng thuộc Nam Tây Nguyên được chính quyền Sài Gòn chia thành 2 tỉnh: Tuyên Đức (gồm các quận Đơn Dương, Đức Trọng, Lạc Dương, thị xã Đà Lạt) và Lâm Đồng (gồm các quận Bảo Lộc, Di Linh).
Nhớ lại thời kỳ chuẩn bị giải phóng thị xã Đà Lạt, tỉnh Tuyên Đức, việc huy động sức người, sức của phục vụ kháng chiến trong 20 năm của Nhân dân Đà Lạt đã có những đóng góp quan trọng. Xuyên suốt 20 năm bám trụ chiến đấu, các lực lượng hoạt động trên địa bàn đều dựa vào sự cung cấp của Nhân dân Đà Lạt. Nhân dân đào hầm bí mật nuôi giấu cán bộ, tích trữ vũ khí, lương thực, nuôi dưỡng thương binh, nuôi gần 1.000 cán bộ, chiến sĩ bám trụ hoạt động, có thời gian cung cấp, nuôi từ 4 đến 5 tiểu đoàn suốt cả tháng trời về đứng chân chiến đấu. Sự đóng góp của Nhân dân Đà Lạt có ý nghĩa rất lớn đối với công cuộc kháng chiến ở địa phương. Nổi bật là ta đã thành công trong việc “biến hậu phương của địch thành hậu phương của ta”. Và, trong cuộc chiến đấu cam go và ác liệt ấy, có 733 liệt sỹ đã ngã xuống, 323 thương binh đã cống hiến một phần thân thể cho quê hương, hơn 1.100 cán bộ và đồng bào bị địch bắt tra tấn, tù đày. 
Ông Trương Trổ - nguyên Phó Chủ tịch UBND TP Đà Lạt, nguyên Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng hồi tưởng: Vào sáng ngày 2/4/1975, tại khu trung tâm thành phố, các cơ sở cốt cán của Thị ủy và lực lượng nòng cốt trong học sinh, sinh viên đứng ra thành lập Ban cán sự khởi nghĩa và tổ chức thành từng nhóm công tác tỏa xuống kết hợp với các cơ sở cốt cán tại chỗ chiếm lĩnh và bảo vệ các công sở, nhà máy quan trọng như Nhà máy nước, Nhà máy điện, Nha Địa dư, Bưu điện, Lò Nguyên tử…, kêu gọi đồng bào không đi di tản, tuyên truyền chính sách 12 điểm của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam, kêu gọi binh lính nộp vũ khí. 
Đến sáng ngày 3/4/1975, lúc 8 giờ 20 phút, cờ Giải phóng tung bay trên Tòa hành chính Tuyên Đức/Đà Lạt, cơ quan đầu não của chính quyền cũ tại địa phương, đánh dấu giờ phút lịch sử: Tỉnh Tuyên Đức và thị xã Đà Lạt hoàn toàn được giải phóng. Ngay sau đó, ngày 4/4/1975, Ủy ban Quân quản TP Đà Lạt được thành lập; tiếp đó, ngày 6/4/1975, Khu ủy Khu VI ra quyết định thành lập Thành ủy Đà Lạt. Ngày 14/4/1975, hơn 10.000 Nhân dân Đà Lạt tham gia cuộc mít tinh mừng quê hương được giải phóng và đón đoàn của Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam do Chủ tịch Huỳnh Tấn Phát dẫn đầu. Tại buổi lễ, Đảng bộ, quân và dân TP Đà Lạt được trao tặng Huân chương Thành Đồng hạng Nhất. Đà Lạt được giải phóng có những sự kiện khá đặc biệt: Không có những cuộc đụng độ vũ trang gây đổ máu, không bị mất điện, mất nước một giờ nào, không bị nạn cướp bóc phá rối, các cơ sở vật chất kỹ thuật, kinh tế được tiếp quản hầu như nguyên vẹn.
   
Ghi nhận những đóng góp đó, Nhà nước phong tặng cho quân và dân Đà Lạt 4 Huân chương Thành Đồng, 2 Huân chương Quân công, 16 Huân chương Chiến công, 3 Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, 73 Mẹ Việt Nam Anh hùng; xã Xuân Trường và thành phố được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân; 224 gia đình được Nhà nước tặng bảng vàng danh dự “Gia đình có công với cách mạng”. Đó là sự ghi nhận, biểu dương thành tích và sự hy sinh xương máu của quân và dân Đà Lạt trong sự nghiệp kháng chiến cứu nước.
Phát huy những thành quả cách mạng, nhiều năm đổi mới về sau, giao thông Đà Lạt - Lâm Đồng đến các tỉnh, thành phố lân cận trong khu vực đã lần lượt được nâng cấp khá đồng bộ. Đặc biệt, những năm gần đây, Đà Lạt được Trung ương, tỉnh quan tâm đầu tư nâng cấp hạ tầng giao thông rất tốt, với hầu hết tuyến đường chính nội ô thành phố đều được mở rộng, có hệ thống đèn biển báo giao thông an toàn, nhiều dự án lớn đầu tư thúc đẩy du lịch, kinh tế - xã hội thành phố như Dự án Nâng cấp mở rộng đèo Prenn, đèo Mimosa, sân bay Liên Khương, bến xe, đường vành đai thành phố... Với hệ thống giao thông phát triển mở rộng như thế đã xóa đi thế ốc đảo trên cao của Đà Lạt đã kéo dài trong nhiều thập kỷ.
   
Cùng với đó, TP Đà Lạt đã tập trung phát huy tiềm năng lợi thế để phát triển nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao. Du lịch được các nghị quyết của các kỳ đại hội Đảng bộ xác định là ngành kinh tế mũi nhọn. Ngày nay, TP Đà Lạt đã thực sự là điểm đến hấp dẫn, an toàn, văn minh và thân thiện, để lại ấn tượng tốt trong lòng du khách nhờ đẩy mạnh các giải pháp phát triển du lịch Đà Lạt xanh và bền vững.
Thành phố Đà Lạt được ghi nhận hình thành cách đây hơn 130 năm, khi bác sĩ Alexandre Yersin lần đầu tiên đặt chân đến cao nguyên Lâm Viên. Mặc dù vậy, trước thời kỳ này đã có nhiều nhà thám hiểm khác từng tới Lâm Viên, vùng đất này vốn là nơi cư trú của những cư dân người Lạch. 
Tự hào là người bản xứ, học sinh trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS-THPT tỉnh Lâm Đồng cũng hòa cũng không khí hào hùng cả nước kỷ niệm 49 năm Ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam và thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), hòa cùng niềm tự hào của nhân dân các dân tộc của TP Đà Lạt - Lâm Đồng về một thành phố anh hùng, lập nhiều chiến công trong lịch sử. Và tự hào hơn khi ngày nay, thành phố tiếp tục được đón nhận danh hiệu Thành phố Sáng tạo Âm nhạc của UNESCO; Thành phố Du lịch của ASEAN và là điểm đến lý tưởng cho du khách trong và ngoài nước đến thưởng ngoạn...
Vào ngày chào cờ đầu tuần 01/4/2024, tại trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS-THPT tỉnh Lâm Đồng đã long trọng tổ chức buổi sinh hoạt truyền thống, tuyên truyền về lý nghĩa lịch sử của chiến thắng ngày 03/4/1975, chính quyền đã về tay người dân Đà Lạt. 
Chương trình sinh hoạt truyền thống với sự tham dự của hơn 70 Cán bộ, giáo viên, công nhân viên trong nhà trường, các bạn sinh viên của trường Đại học Đà Lạt về trường thực tập sư phạm cùng hơn 620 học sinh toàn trường.